Çocuklar Kitaplarla Buluşsun Diye
Görme engelli çocukların yaşıtlarıyla eşit koşullarda eğitim olanaklarına sahip olması ve bilgiye kolaylıkla erişmeleri amacıyla 2019’de başlattığımız proje kapsamında güncel kitapların braille baskılarından oluşan 3237 kitabı görme engelli çocuklarla buluşturduk. Kişi ve kurumların katkılarının yanı sıra, DGV Yayınlarından çıkardığımız tüm ürünlerin satışından elde ettiğimiz geliri de bu projeye aktararak farkındalık oluşturmak ve gelecekte her yayımlanan kitabın kabartma baskısının yapılması hedefi doğrultusunda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Kabartma baskılı kitap üretiminin oldukça zor ve maliyetinin de yüksek olması, görme engelli okullarında yeterli sayıda yer almamasının başlıca nedenleri arasında yer almaktadır. TUİK verilerine göre 2017 yılında ülkemizde; 58,027 kitap yayımlandığı göz önünde bulundurulduğunda, güncel braille kitap açığı daha da bariz hale gelmektedir.
BRAILLE BASKILI KİTAPLARIN ÖNEMİ
Braille baskılı kitaplar görme engelli kişiler için çok önemlidir. Günümüzde sesli kitaplar çok yaygın olmakla birlikte, kişinin dilediği eserin sesli versiyonuna ulaşması ne yazık ki pek de kolay olmamaktadır. Ayrıca dinlemenin, okuma ile eşanlamlı olmadığı unutulmamalıdır. İnsan okurken her bir kelimeyi ve cümleyi düşünebilir, yorumlayabilirken, ne yazıkki dinlerken bunları yapması mümkün olmaz.
BRAILLE BASKILI KİTAPLARIN ÖNEMİ
Braille baskılı kitaplar görme engelli kişiler için çok önemlidir. Günümüzde sesli kitaplar çok yaygın olmakla birlikte, kişinin dilediği eserin sesli versiyonuna ulaşması ne yazık ki pek de kolay olmamaktadır. Ayrıca dinlemenin, okuma ile eşanlamlı olmadığı unutulmamalıdır. İnsan okurken her bir kelimeyi ve cümleyi düşünebilir, yorumlayabilirken, ne yazıkki dinlerken bunları yapması mümkün olmaz.
BRAILLE YAZININ MUCİDİ LOUISE BRAILLE KİMDİR?
Görme özürlülerin dünyasını değiştiren ve aydınlatan bir buluşun sahibi olan Louis Braille 4 Ocak 1809’da Fransa’da doğmuştur. Bir gün tek başına babasının çalıştığı ayakkabı tamir atölyesine girmiş, eline geçirdiği bir bıçakla derileri kesmeye çalışırken bıçak elinden kayarak sol gözüne saplanmıştır. Doktor yerine mahalleli bir kadının uyguladığı yanlış ilaç ve tedavi sonucu Louis Braille’in gözü iyileşmek yerine tamamen kapanmış, üstelik iltihap sağ gözüne de geçerek her iki gözünün de kapanmasına yol açmıştır. Louis Braille okul çağına geldiğinde varlıklı bir kişi olan Valentin Pauy tarafından 1730’da dünyada ilk olarak Paris’te açılan körler okuluna gönderildi. Görme engellilerin hissedebilmeleri için yaklaşık sekiz santimetre uzunluğunda kabartılmış harf sisteminin kullanıldığı okulda öğrenciler okuma ve yazmayı öğrenmekte hayli zorlanıyorlardı. Öyle ki bu sistemde küçük bir el kitabının okunması bile uzun süreler alıyordu. Bu durumdan memnun olmayan Braille daha iyi bir yöntem bulmak üzere çalışmalarına başladı. Braille 12 yaşındayken Charles Barbier adlı bir subay okulu ziyaret etti. Barbier, askerlerin ışığa ihtiyaç duymadan ve birbirleri ile konuşmadan mesajları okuyabilmesi için “gece yazısı” adlı bir sistem tasarlamıştı. Bu sistem çeşitli seslerin kod şeklinde temsil edildiği 12 kabarık noktadan oluşuyordu. Braille, ordu için hayli karmaşık bulunduğu için kullanılmayan bu sistem üzerinde çalıştı ve her birinde üç nokta olan paralel iki kolonun yer aldığı altı noktalı sistemi geliştirdi. Bir kâğıt üzerine iğne yardımı ile yazılabilen, alfabedeki harflerin, sayıların, bağlaçların ve noktalama işaretlerinin de belirtilebildiği sistem, parmaklarının altından geçen “harfleri” kolaylıkla hissetmelerini sağladığı için, görme engellilerin hem okumayı hem de yazmayı öğrenmesini kolaylaştırdı. Eğitim aldığı okulda daha sonraları öğretmenlik de yapan Braille geliştirdiği alfabeye uygun kitaplar da yazdı. Braille alfabesine uygun olarak yazılan ilk kitap 1827 yılında basıldı. Louis Braille, geliştirdiği alfabenin geniş çaplı kullanımına tanık olamadı. Braille alfabesi, mucidin 43 yaşında tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetmesinden sonra dünya genelinde yaygınlaşmaya başladı.
Görme özürlülerin dünyasını değiştiren ve aydınlatan bir buluşun sahibi olan Louis Braille 4 Ocak 1809’da Fransa’da doğmuştur. Bir gün tek başına babasının çalıştığı ayakkabı tamir atölyesine girmiş, eline geçirdiği bir bıçakla derileri kesmeye çalışırken bıçak elinden kayarak sol gözüne saplanmıştır. Doktor yerine mahalleli bir kadının uyguladığı yanlış ilaç ve tedavi sonucu Louis Braille’in gözü iyileşmek yerine tamamen kapanmış, üstelik iltihap sağ gözüne de geçerek her iki gözünün de kapanmasına yol açmıştır. Louis Braille okul çağına geldiğinde varlıklı bir kişi olan Valentin Pauy tarafından 1730’da dünyada ilk olarak Paris’te açılan körler okuluna gönderildi. Görme engellilerin hissedebilmeleri için yaklaşık sekiz santimetre uzunluğunda kabartılmış harf sisteminin kullanıldığı okulda öğrenciler okuma ve yazmayı öğrenmekte hayli zorlanıyorlardı. Öyle ki bu sistemde küçük bir el kitabının okunması bile uzun süreler alıyordu. Bu durumdan memnun olmayan Braille daha iyi bir yöntem bulmak üzere çalışmalarına başladı. Braille 12 yaşındayken Charles Barbier adlı bir subay okulu ziyaret etti. Barbier, askerlerin ışığa ihtiyaç duymadan ve birbirleri ile konuşmadan mesajları okuyabilmesi için “gece yazısı” adlı bir sistem tasarlamıştı. Bu sistem çeşitli seslerin kod şeklinde temsil edildiği 12 kabarık noktadan oluşuyordu. Braille, ordu için hayli karmaşık bulunduğu için kullanılmayan bu sistem üzerinde çalıştı ve her birinde üç nokta olan paralel iki kolonun yer aldığı altı noktalı sistemi geliştirdi. Bir kâğıt üzerine iğne yardımı ile yazılabilen, alfabedeki harflerin, sayıların, bağlaçların ve noktalama işaretlerinin de belirtilebildiği sistem, parmaklarının altından geçen “harfleri” kolaylıkla hissetmelerini sağladığı için, görme engellilerin hem okumayı hem de yazmayı öğrenmesini kolaylaştırdı. Eğitim aldığı okulda daha sonraları öğretmenlik de yapan Braille geliştirdiği alfabeye uygun kitaplar da yazdı. Braille alfabesine uygun olarak yazılan ilk kitap 1827 yılında basıldı. Louis Braille, geliştirdiği alfabenin geniş çaplı kullanımına tanık olamadı. Braille alfabesi, mucidin 43 yaşında tüberküloz nedeniyle hayatını kaybetmesinden sonra dünya genelinde yaygınlaşmaya başladı.